Jeuk bij paarden: zo speelt de lever een rol

Jeuk bij je paard? Check eerst de lever en darmen

Wanneer je “lever jeuk paard” intypt op Google op zoek naar dé verklaring voor dat eindeloze schuren, dan lijkt het met alle resultaten die naar voren komen net alsof lever-jeuk" een officiële aandoening is. Dat klinkt misschien handig zo'n etiketje, maar jeuk is geen ziekte: het is een alarmsignaal. Om er even een vergelijking tegenaan te gooien: zeggen dat je paard jeukt is hetzelfde als zeggen dat de rookmelder afgaat.

De vraag is dan natuurlijk niet welke crème smeer ik op het plafond, maar waar staat de pan die aanbrandt?

In de praktijk blijkt dat “aan­brandende pannetje” zelden de huid zelf te zijn. Negen van de tien keer draait de ellende om een interne disbalans: denk aan darmen die verzuren, een lever die het niet meer aan kan, nieren die het moeilijk hebben.

Daarmee bedoel ik dus niet dat je met "detoxkuren" of harde leverkruiden aan de slag moet gaan, dan schuif je nóg meer belasting door diezelfde verstopte pijplijn. De oplossing start daarom altijd aan het begin. Want pas als de darmen weer stabiel zijn, krijgt de lever écht ruimte om op adem te komen.

Hoe leverstress jeuk bij paarden kan aanwakkeren

Bij een gezond paard verloopt ontgiften in twee etappes. Fase I hakt grote gifmoleculen in kleinere stukjes en fase II koppelt die stukjes vervolgens aan zwavel, glycine of glucuronzuur, zodat ze in water oplossen en via urine of mest verdwijnen.

Waar gaat het dan mis bij jeuk?

Ik leg het mijn klanten altijd zo uit: vitamine B6 is het kruispunt tussen fase I en fase II. In fase I “zaagt” de lever gifstoffen in stukjes, maar pas in fase II kunnen die stukjes aan zwavel of glucuronzuur worden gekoppeld en via urine of mest verdwijnen. Zonder voldoende B6 stokt die overgang, alsof er op dat kruispunt nooit een stoplicht op groen springt.

Naar huidige inzichten worden B-vitaminen, waaronder B6, in de blinde darm en dikke darm vooral gemaakt door vezel­afbrekende bacteriën: denk aan Fibrobacter, Ruminococcus en diverse Bacteroides-achtigen. Die microben floreren bij een pH rond de 6,8 en een rantsoen dat hoofdzakelijk uit vezels (hooi!) bestaat. Krijgt het paard regelmatig suikerpieken door voer hoog in zetmeel, of bijvoorbeeld veel melkzuur uit voordroog en kuil, dan zakt de pH richting 6,0 of lager. Celulo­lytische bacteriën haken dan af en lactobacillen nemen het over, maar die leveren amper bruikbare B-vitaminen en produceren juist extra zuur.

Het gevolg: de interne B6-fabriek valt stil, het stoplicht tussen fase I en fase II blijft op rood en de lever krijgt een wachtrij. Tel daar mycotoxinen of medicijn­restanten bij op (stoffen die de fase II-enzymen óók al afremmen) en je snapt waarom afval zich opstapelt en uiteindelijk via talg en zweet de huid uitkomt. Het paard jeukt niet omdat de huid “kapot” is, maar omdat er binnenin een file staat waar een goed functionerend stoplicht ontbreekt.

Signalen dat de lever problemen krijgt

Het lijf laat subtiele hints, ook bij vroege leverproblematiek. Kijk goed naar vacht, gedrag en seizoensverloop: de lever “praat” via kleine kleur- en textuur­veranderingen in de huid. Zie je meerdere van onderstaande signalen tegelijk, dan kan het goed zijn dat de interne filter zijn werk niet meer bijhoudt en dat het tijd is om het voer en management onder de loep te nemen.

Symtpomen voor vroege leverproblemen:

• Losse witte haren door een donkere vacht heen (vaak bij vossen en zwarte paarden).

• Donkere pigmentvlekken in de vacht, meestal op de flank of het hogere, achterste deel van de rug.

• Een zwart paard dat geheel (rood)bruin wordt.

• Lange haren op de buik, flanken of borst, die je met name in de verharing van winter naar lente als laatste ziet overblijven

• Paard houdt vaak ook niet van aanraking / gevoelig met dekens opdoen enz.

• Sloom in het voorjaar, overgevoeligheid voor zon en insecten.

Eerst de darmen op orde

Kortom: gezonde darmen = voldoende B6 = goede doorgang naar fase II. Zonder die volgorde los je lever-jeuk nooit structureel op.

De praktische vertaalslag in het kort is dus: haal de schimmel, overtollige suikers, zetmeel, voordroog/kuil en medicijn­stapeling uit het rantsoen, herstel de interne disbalans op de juiste volgorde en pas dán (als de interne file is opgelost) kalmeert de huid.

Heb je hier begeleiding bij nodig? In mijn Jeuk Cursus leer je stap voor stap hoe je voer, management en kruiden inzet om je paard van binnenuit te laten herstellen.

Kijk op jeukcursus.depaardentherapeut.nl en start vandaag nog.